Το E551, ευρύτερα γνωστό ως διοξείδιο του πυριτίου, είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο πρόσθετο τροφίμων που μπορεί να βρεθεί ανάμεσα στα συστατικά περισσότερων από 2.600 επεξεργασμένων τροφίμων παγκοσμίως, κυρίως ξηρών και σε σκόνη, όπως έτοιμες σούπες, μπαχαρικά, βρεφική φόρμουλα με βάση τα δημητριακά, στιγμιαίο καφέ, μείγμα κακάο και σε λυοφιλοποιημένα ζυμαρικά. Επίσης μπορεί να υπάρχει στο αλάτι, το τυρί και τη ζάχαρη άχνη.
Το διοξείδιο του πυριτίου (E 551) έχει εγκριθεί ως πρόσθετο τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) σύμφωνα με το παράρτημα II και το παράρτημα III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 για τα πρόσθετα τροφίμων. H Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων EFSA σε αξιολόγησή της το 2018 αναφέρει μεν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις δυσμενών επιπτώσεων και δεν προκαλεί ανησυχία όσον αφορά τη γονιδιοτοξικότητα, εάν το διοξείδιο του πυριτίου χρησιμοποιηθεί ως πρόσθετο αλλά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι προδιαγραφές της ΕΕ δεν επαρκούν για τον επαρκή χαρακτηρισμό του προσθέτου τροφίμων E 551, πως απαιτείται σαφής χαρακτηρισμός της κατανομής μεγέθους σωματιδίων, προέτρεψε την Ευρωπαϊκή Ένωση να επανεκτιμήσει την ασφάλεια του διοξειδίου του πυριτίου όταν χρησιμοποιείται ως πρόσθετο τροφίμων.
Το Ε551 είναι μία σκόνη που αποτελείται από νανοσωματίδια (σωματίδια μεγέθους < 100 nm) και χρησιμεύει ως αντισυσσωματικός παράγοντας καθώς αποτρέπει το σχηματισμό σβώλων, διατηρώντας έτσι τη γεύση, την υφή και τη σταθερότητα των τροφίμων. Επιπλέον, το E551 χρησιμοποιείται ευρέως ως βασικό βοήθημα επεξεργασίας σε διάφορες διαδικασίες μετασχηματισμού τροφίμων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν εμφανίζεται στη λίστα συστατικών στη συσκευασία, ακόμα κι αν υπάρχει στο τελικό προϊόν. Έτσι, είμαστε εκτεθειμένοι σε χαμηλές δόσεις E551 σε καθημερινή βάση μέσω των τροφίμων που καταναλώνουμε.
Ερευνητές από το INRAE και το Πανεπιστήμιο McMaster στον Καναδά συνδύασαν την τεχνογνωσία τους για να διερευνήσουν εάν αυτό το επίπεδο έκθεσης στο πρόσθετο θα μπορούσε να επηρεάσει το εντερικό ανοσοποιητικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα την κοιλιοκάκη.
Η κοιλιοκάκη είναι μια γενετικά συνδεδεμένη αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί τους ανθρώπους να αντιδρούν στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη σε δημητριακά όπως το σιτάρι, η σίκαλη και το κριθάρι. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν φλεγμονή του εντέρου, κοιλιακό άλγος και διάρροια. Όσοι πάσχουν μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρή απώλεια βάρους και διατροφικές ελλείψεις. Ο επιπολασμός της κοιλιοκάκης αυξάνεται παγκοσμίως, αλλά οι λόγοι αυτής της τάσης είναι αδιαφανείς.
Στη μελέτη, οι ερευνητές εξέθεσαν ποντίκια σε E551 σε καθημερινή βάση για 3 μήνες. Παρατήρησαν ότι τα ζώα έδειξαν χαμηλότερη από του στόματος ανοχή στις διατροφικές πρωτεΐνες και, παράλληλα, μεγαλύτερα επίπεδα εντερικής φλεγμονής. Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τους υποκείμενους μηχανισμούς. Διαπίστωσαν ότι η έκθεση στο E551 μείωσε τον αριθμό των εντερικών ανοσοκυττάρων που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή των αντιφλεγμονωδών ενώσεων που απαιτούνται για την πρόληψη της αντιδραστικότητας του εντέρου. Χρησιμοποιώντας ποντίκια που εκφράζουν το γονίδιο κινδύνου κοιλιοκάκης, οι ερευνητές ανακάλυψαν στη συνέχεια ότι η καθημερινή έκθεση στο E551 επιδείνωσε τα επίπεδα των δεικτών φλεγμονής που σχετίζονται με τη νόσο.
Συνολικά, αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χρόνια έκθεση στο E551 μέσω διατροφικών πηγών θα μπορούσε να προάγει την ανάπτυξη κοιλιοκάκης σε άτομα με γενετική προδιάθεση για την πάθηση.
Αυτή η έρευνα, είναι η πρώτη που υπογραμμίζει την πιθανή τοξικότητα αυτού του πρόσθετου τροφίμων, το οποίο σήμερα θεωρείται ασφαλές για κατανάλωση. Για να διασφαλιστεί ότι οι πιθανές ανησυχίες σχετικά με το E551 λαμβάνονται υπόψη κατά τις αξιολογήσεις κινδύνου για τον άνθρωπο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μεθοδολογίες έκθεσης που ταιριάζουν με τις προσδοκίες των ευρωπαϊκών και βορειοαμερικανικών οργανισμών ασφάλειας τροφίμων (European Food Safety Authority, Health Canada). Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποίησαν ανθρώπινες δόσεις, ενσωμάτωσαν το πρόσθετο στα τρόφιμα και έκαναν μακροπρόθεσμα πειράματα.
Πηγή: cibum.gr
