Τι είναι το άγχος; Όλοι νοιώθουμε πως γνωρίζουμε την απάντηση εμπειρικά, καθώς αποτελεί βίωμά μας. Μπορούμε όμως να διαχωρίσουμε την αλήθεια από τον μύθο γύρω από το άγχος;

Μύθος 1: Το άγχος προκύπτει όταν πιεζόμαστε από κάτι.
Η αλήθεια: Το άγχος πηγάζει από την ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση ενός κινδύνου. Όταν αντικρίζουμε έναν κίνδυνο, καλούμαστε να τον ζυγίσουμε σε κλάσματα του δευτερολέπτου και να αποφασίσουμε εάν μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε ή εάν πρέπει να τον αποφύγουμε. Ότι και από τα δύο και αν αποφασίσουμε, ο οργανισμός και ο εγκέφαλος προετοιμάζονται κατάλληλα, ώστε να δώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Η αντίδραση αυτή (η κρίση του κινδύνου, και οι αλλαγές που γίνονται στον οργανισμό και τον εγκέφαλο) ονομάζεται αντίδραση "fight or flight" και οδηγεί να το "πολεμήσουμε" ή να "τρέξουμε" μακριά. Ο κίνδυνος μπορεί να είναι ρεαλιστικός, έτσι να χρειαστεί κυριολεκτικά να πολεμήσουμε ή να τρέξουμε, ή μπορεί να είναι μεταφορικός- κάτι δηλαδή που απειλεί τον εαυτό μας και την ποιότητα ζωής μας (για παράδειγμα μία προθεσμία στην δουλειά δεν μας απειλεί άμεσα, μα έμμεσα).

Μύθος 2: Το άγχος είναι ένα συναίσθημα.
Η αλήθεια: Το άγχος είναι μία συνολική κατάσταση. Ξεκινά με τις αλλαγές που γίνονται στο σώμα και τον εγκέφαλο στην προετοιμασία αντιμετώπισης του κινδύνου. Τα άκρα βρίσκονται σε ένταση, το στομάχι σφίγγεται, οι κόρες των ματιών διαστέλλονται, οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται. Ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος εκκρίνει ουσίες που προωθούν την κινητοποίηση του σώματος και του μυαλού (όπως η αδρεναλίνη). Στην πορεία αυτά εκφράζονται μέσα από σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές, το σύνολο των οποίων είναι το άγχος.

Μύθος 3: Το άγχος είναι αρνητικό και δεν μας βοηθά.
Η αλήθεια: Το άγχος μπορεί να είναι παραγωγικό σε πολλές περιστάσεις. Μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε ρεαλιστικούς και μεταφορικούς κινδύνους αποτελεσματικά και άμεσα. Χωρίς αυτό οι αντιδράσεις μας θα ήταν νωθρές και η αντίδρασή μας στον κίνδυνο αδύναμη. Στην πράξη, το άγχος μπορεί να μας παρακινήσει και να μας κινητοποιήσει στην αντιμετώπιση του αιτίου του, του κινδύνου (για παράδειγμα εξαιτίας του άγχους δεν αναβάλλουμε τις υποχρεώσεις μας).

Μύθος 4: Το άγχος δεν μας επηρεάζει στην ουσία.
Η αλήθεια: Όπως είπαμε, το άγχος ξεκινά από αλλαγές στο σώμα και τον εγκέφαλο και συνεχίζει με αρνητικές σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές, άρα μας επηρεάζει πολυεπίπεδα. Συχνά αναγνωρίζουμε την επιρροή του άγχους στις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, όμως το μακροπρόθεσμο άγχος μπορεί να επηρεάσει και τον ίδιο τον οργανισμό: Όταν οι αλλαγές στο σώμα και τον εγκέφαλο συμβαίνουν για καιρό συνεχόμενα, ο οργανισμός νοιώθει ότι βρίσκεται διαρκώς σε "κατάσταση έκτακτης ανάγκης". Αυτό σημαίνει πως στέλνει όλη του την ενέργεια στις πτυχές που θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση του κινδύνου, και στερεί ενέργεια από άλλες πτυχές (όπως το ανοσοποιητικό σύστημα) που δεν είναι άμεσα απαραίτητες. Έτσι, το άγχος μας επηρεάζει συνολικά, και μπορεί να έχει αντίκτυπο στην λειτουργικότητά μας και την ποιότητα ζωής μας.

Μύθος 5: Το άγχος δεν είναι κάτι που μπορεί να υποχωρήσει.
Η αλήθεια: Το άγχος είναι μία κατάσταση διαχειρίσιμη, που με την κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να μειωθεί στα παραγωγικά (αντί για τα υπερβολικά) επίπεδα. Μπορούμε να μάθουμε να το διαχειριζόμαστε και να μην του επιτρέπουμε να μας καθορίζει!

Συμπέρασμα
Καταληκτικά, το άγχος είναι η συνολική κατάσταση που βιώνουμε στο σώμα, τον εγκέφαλο, την σκέψη, το συναίσθημα και την συμπεριφορά όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ρεαλιστικούς ή μεταφορικούς κινδύνους. Μπορεί να μας επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό αρνητικά, όμως μπορούμε και να το διαχειριστούμε ώστε να αποτελεί κινητήρια δύναμη

ourlife.gr